وقتی که شما می‌گویید حدود فلان سال قبل بیگ بنگ یا همان انفجار اولیه به وجود آمد و با دست به دست هم دادن یک سری قوانین برای ایجاد ماده؛ از جمله مکان و زمان، انرژی پدیدار شد؛ در واقع با این حرف که می‌گویید در فلان زمان ماده به وجود آمد ازلیت را از ماده سلب کردید.
سال‌های سال، افرادی بوده‌اند که به خطا و با برهان‌ها و ادله‌های اشتباه؛ خواسته یا ناخواسته وارد در محدوده مغالطه شده‌اند و خود و دیگران را به شک و تردید انداخته‌اند و در نهایت از دین و اعتقاد خود به وجود خالقی نامتناهی به مادی گرایی متمایل شده‌اند. علاوه بر این در زمان حاضر با خیل روز افزونِ تبلیغاتی که علیه ادیان الهی و وجود خالق می‌شود این عقیده اشتباه به روزتر و گسترده‌تر شده است.
مادی گرایانی که برخی خود را ندانم گرا می‌دانند از جهات مختلفی به این طرز فکر دچار می‌شوند و هرکدام دلیلی برای اعتقاد خود ذکر می‌کنند که اگر از آنها دلیلی بخواهید شاید به شما از وقایع تاریخی و سخنان اساتید خود و مباحث فیزیک یا زیست یا فلسفه و…بگویند؛ اما ما در این نوشتار قصد داریم دلیلی را برسی کنیم که دسته از متفکران مادی گرا آن را گل سرسبد و برهان کاملاً عقلی بر ازلیت ماده یا همان انرژی بیان می‌کنند.
شاید برای شما سوال شود که ماده و انرژی چه ربطی به وجود خدا دارد؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا باید ازلیت را تبیین نماییم. تعریف ساده ازلی بودن این است که وجودی، نباشد که نباشد و به بیان آسان‌تر یعنی نبودی برایش متصور نیست و ابتدایی ندارد(حادث نیست).
وقتی که شما می‌گویید حدود فلان سال قبل بیگ بنگ یا همان انفجار اولیه به وجود آمد و با دست به دست هم دادن یک سری قوانین برای ایجاد ماده؛ از جمله مکان و زمان، انرژی پدیدار شد؛ در واقع با این حرف که می‌گویید در فلان زمان ماده به وجود آمد ازلیت را از ماده سلب کردید.
اما وقتی می‌گوئید زمانی نیست که خدا نباشد و اصلا برای او زمان متصور نیست در واقع ازلی بودن را به خدا نسبت داده‌اید. دقیقا مادی گرا‌ها همین مسئله را مطرح می‌کنند اما در عوض اینکه بگویند ماده خالقی دارد که ازلی هست و نبوده که نباشد می‌گویند خالقی نیست و خود ماده و انرژی ازلی هست و هیچگاه نبوده که نباشد. اگر بخواهیم عامیانه بگوئیم باید گفته شود که مادی گرایان هم معتقد به خدا و خالق هستند اما مثل این است که ماده و انرژی را بر اثاث فرگشت خالق تمام موجودات می‌دانند.
در متون پیش رو ما به این مبحث می‌پردازیم و ادله مادی گرایان را بر ازلیت ماده و نبود خالق نامتناهی و دانا برسی و نقد می‌کنیم.
مادی گرایان برای اعتقاد خود چنین برهانی را ارائه می‌دهند:
- باید دانست که عالم از ماده و انرژی ساخته شده و ابتدای آن نیز از ماده بوده و بر اثاث نظریه فرگشت تمام موجودات در سیری تکاملی و بر اثاث انتخاب طبیعی به وجود آمده‌اند. با براهین و ادله محکم علمی ثابت شده که تمام عالم حاصل از انرژی است و ممکن نیست از خارج آن در آن دخلی شده باشد. چرا که مجموع انرژی جهان مساوی صفر است و این یعنی نه انرژی از خارج وارد می‌شود و نه خارج می‌شود و تنها انرژی تبدیل می‌شود.
- اگر به ابتدای ماده برگردیم و در واقع بخواهیم خالقی برای ماده متصور بشویم با مشکلاتی روبرو هستیم و آن این است که اگر خالقی فراتر از ماده، خالق ماده است ماده را از چه چیزی آفرید؟
- بیان اشکالات:
- اگر ماده را از هیچ یا عدم مطلق (عدم مطلق غیر از عدم کوانتومی است) آفریده است که چنین چیزی عقلا محال است، چون هیچ یا عدم مطلق؛ هیچ است و هیچ هم هیچگونه موجودیتی ندارد و اصلا متصور نیست و از هیچ وجودی موجود نمی شود. می‌توان از جهتی گفت که «فاقد الشیی لایعطی الشیی» که یعنی وقتی هیچ، اصلا فاقد وجود است و در مقابل وجود؛ هیچ و عدم مطلق قرار گرفته است، چگونه می‌تواند وجود بدهد؟ یعنی در واقع برای ایجاد یک شیی چند علت باید باشد که عبارتند از علت فاعلی که شما می‌گویید همان قادر مطلق است و علت صوری و علت غائی و علت مادی که همین علت مادی مورد بحث ما است که در اینجا فاقد است. علل اربعه در یک میز عبارت هستند از علت فاعلی که نجار است و علت مادی که چوب است و علت غایی که هدف از ساخت میز است و علت صوری که شکل میز است؛ اما در فرض بالا مثل این می‌ماند که نجار بگوید میز از هیچ ساخته شده اگرچه این مثال فقط برای تقریب ذهن است و در مثال مناقشه نیست.
- اگر هم بگوییم ماده از هیچ آفریده نشده؛ پس از چه آفریده شده؟ ممکن نیست که گفته شود ماده از ماده ساخته شده؛ چون اشکال می‌شود که آن از چه است و این امر سلسله وار ادامه خواهد یافت مگر اینکه دو مرتبه بگوییم از عدم ایجاد شده و آن هم بیان شد که محال است.
بنا بر آنچه که گفته شد عالم حاصل انرژی است و اگر بخواهیم خالقی را اثبات کنیم باید به دنبال خالق انرژی باشیم و سوالی که مطرح شد این است که این خالق، انرژی را از چه آفریده؟ آیا قوانین عقلی را زیر پا نهاده؟ زیرا او یا ماده را از هیچ آفریده یا از وجود(انرژی) که صورت دوم هم ممکن نیست. مگر اینکه برگشت کنیم به صورت اول که آن هم ممکن نیست و تنها راه منطقی و عقلانی که باقی خواهد ماند این است که بگوییم انرژی خالقی ندارد و انرژی هیچگاه نبوده که نباشد (یعنی ازلی است).
برسی و بیان:
در برهانی که ارائه شد، مادی گرایان چند مسئله را بیان می‌کنند.
- ممکن نیست عالم از هیچ باشد.
- ماده ازلی است.
برسی مورد دوم
برسی مورد دوم که عبارت است از ازلیت ماده و انرژی مقدمه‌ای برای فهم و برسی مورد اول است و از همین جهت ابتدا به مورد دوم می‌پردازیم.
اثبات اینکه ماده ازلی نیست بسیار روشن است چه بسا که از لحاظ علمی هیچگونه دلیلی بر ازلی بودن ماده نیست. برای ماده ابتدایی متصور است و آن بیگ بنگ است و ممکن نیست زمان و مکان در بیگ بنگ به وجود آمده باشند اما ماده از قبل موجود باشد، چراکه ماده نیاز به زمان و مکان دارد.
اگر به قانون پایستگی استناد شود خواهیم گفت که این قانون از زمانی جاری هست که ماده و انرژی وجود داشته باشد در حالی که دلیلی علمی بر وجود انرژی قبل از بیگ بنگ نداریم و از این هم بگذریم خود این قانون در بیگ بنگ شکسته شده است.
اما از اینها که بگذریم ادله بسیاری وجود دارد که اثبات خواهد کرد ماده ازلی نیست و حادث است و هنگامی هم که اثبات کنیم ماده ازلی نیست و حادث است نیاز به محدث خواهد بود که فراتر از ماده باشد و اینچنین خالق نامتناهی اثبات خواهد شد.
بنابر ادله علمی و بر مبنای قانون پایستگی انرژی برای وجود انرژی شرائطی وجود دارد که از جمله آن وجود سیستم ایزوله (مکان) و زمان می‌باشد. مراکز علمی مانند هاروارد یا سایت رسمی هاوکینگ گفته‌اند زمان و مکان در بیگ بنگ به وجود آمده و تولدگاه زمان و مکان، بیگ بنگ است. این امر بیانگر عدم وجود انرژی قبل از بیگ بنگ می‌باشد. پس انرژی نبوده و به وجود آمده و به تعبیر دیگر حادث است و ازلی نیست.
متغیر بودن عالم دلیل بر حادث بودن عالم است و تمام عالم از بیگ بنگ گرفته تا جزء جزء عالم متغیر است. انرژی هم متغیر است و هرکدام از انرژی‌ها به یک دیگر تبدیل می‌شوند و تغییر کردن نشانه حادث بودن است. شاید سوال شود که چرا متغیر بودن دلیل بر حادث بودن است؟
در جواب باید گفت که اگر وجودی ازلی باشد دیگر معنا ندارد که تغییر حتی در جزئی از آن ایجاد شود چراکه تغیر یعنی موجود شدن خصوصیتی جدید و این برای وجود ازلی ممکن نیست چون در حقیقت با هر تغییر وجودی جدید ایجاد شده و دیگر وجود قبلی نیست و شما نمی‌توانی بگویی که هیچگاه نبوده که نباشد و ابتدایی ندارد.
بنابر قانون دوم ترمودینامیک جهان روزی دچار مرگ حرارتی می‌شود و چنانچه بسیاری از دانشمندان ببان کرده‌اند همه چیز نابود خواهد شد و ممکن نیست که وجودی ازلی باشد و وجودش از خودش باشد و وابسته به وجودی دیگر نباشد اما از بین برود و نابود شود. این امر هم دلیلی بر عدم ازلی بودن ماده می‌باشد.
برسی مورد اول
در مورد اینکه ممکن نیست عالم از هیچ باشد یک اشتباه فاحش وجود دارد و آن این است که در کتب علمی و فیزیکی به صراحت بیان شده که بسیاری از قوانین فیزیکی نقض خواهند شد و اگر شما می‌خواهید بگویید که امکان ندارد که از هیچ، چیزی به وجود بیاید این غلط است چون همانطور که هاوکینگ می‌گوید بعضی از قوانین فیزیکی از جمله قانون پایستگی انرژی در بیگ بنگ شکسته شده‌اند. بنابراین وقتی بسیاری از قوانینی که در عالم ماده جاری هستند در بیگ بنگ شکسته شده‌اند یقیناً این قوانین در قبل از بیگ بنگ که هنوز عالَم ماده وجود نداشته جاری نخواهند شد، مخصوصاً که ما درکی از خارج از ماده نداریم. به این دلیل که عقل و تفکر ما بر پایه مادیات رشد کرده و نمی‌توانیم با عقل مادی خارج از ماده را درک کنیم.
ما بیان کردیم که بدون شک ماده ما قبلی داشته و امکان ندارد که ازلی باشد و ادله بسیاری بر این مطلب ارائه دادیم. از جمله ادله عقلی و علمی که مقدمات این ادله در محافل فیلسوفان و دانشمندان مطرح است. از همینجا که اثبات نمودیم ممکن نیست ماده ازلی باشد و یقینا مسبوق به عدم و مسبوق به عالم غیر مادی است؛ می‌گوییم که ممکن است از عدم مطلق و در حالی که عدم مطلق حاکم است وجودی پدیدار شود و این نقصان عقلیی ما است که نمی‌تواند این مطلب را درک کند. چرا که در عالم ماده و با قوانین عالم ماده انسان را به فکر فرو می‌برد اما هنگامی که دانستیم ممکن نیست عالَم ازلی باشد، تنها راهی که باقی می‌ماند همین است که خالقی فراتر از عالم ماده وجود دارد که ماده را ایجاد کرده و اینکه او انرژی را از چه چیزی حاصل کرده گنجایش عقل ما را ندارد و تنها می‌توان از رسولانی که با معجزه از سمت او آمده‌اند پرسش نمود و به این مطلب واقف شد که البته در احادیث شیعه به تفصیل ذکر و بیان شده که از مبحث ما خارج است.
منابع:
المحقق السبزواری ، (۱۳۷۹). شرح المنظومه. تهرآن ، نشر ناب
Hugh young , roger freedman , (1949). University physics. (14) United states .Pearson Education.
Richard Dawkins, (1976). The selfish gene (1) United king dom. Oxford.
http://www.hawking.org.uk(سایت هاوکینگ)
https://www.cfa.harvard.edu(سایت دانشگاه هاروارد